Paçalık tertibatları, normalde, ıslak yollarda kullanılmaya uygun şekilde yapılmalıdır. Ayrıca, paçalık tertibatları işlevlerini veya davranışlarını bozabilecek yapısal bir kusur veya imalat kusuru barındırmamalıdır.
EU 109/2011’e göre 2 tip paçalık sistemi söz konusudur. Bunlar aşağıdaki gibidir.
1. EU 109/2011’in Kısım 2’sine göre Enerji Emici Tipteki Paçalık Tertibatlarının Deneyleri
1. Prensip
Bu deneyin amacı kendisine karşı bir seri su jeti yönlendirildiğinde suya maruz kalan tertibatın suyu tutma kabiliyetini ölçmektir. Deney düzeneği, tertibat bir araca takıldığında hangi şartlar altında çalışacaksa o şartları, lastik sırtı tarafından fırlatılan suyun hacim ve hızını sağlayacak şekilde tekrar oluşturmayı amaçlamaktadır.
2. Ekipman
Deney düzeneğinin tarifi için bu Yönetmeliğin Ek-6, Şekil 8’ine bakınız.
3. Deney Koşulları
3.1. Deneyler durgun hava ortamında kapalı bir odada yapılır.
3.2. Ortam sıcaklığı ve deney parçalarının sıcaklığı 21 (± 3) °C olmalıdır.
3.3. De-iyonize su kullanılır.
3.4. Her deney için deney parçaları ıslatılarak hazırlanır.
4. Prosedür
4.1. Deney yapma ekipmanının düşey çerçevesine, deneye tabi tutulacak 750 mm yükseklik ve 500 (+0/-5) mm genişliğinde numune ekipmanın toplayıcının sınırları içinde kaldığına ve suyun çarpma öncesi veya sonrasında suyun yönünü değiştirebilecek hiçbir engelin olmadığından emin olarak bağlanır.
4.2. Suyun akış hızı 0,675 (+/– 0,01) lt/sn olarak ayarlanır ve 500 (+/-2) mm yatay mesafeden numunenin üzerine en az 90 lt, en fazla da 120 lt su püskürtülür (Ek-6, Şekil 8).
4.3. Suyun numuneden toplayıcıya akması beklenir. Toplanan suyun, püskürtülen suyun yüzde kaçını oluşturduğu hesaplanır.
4.4. Deney, madde 4.2 ve madde 4.3’e göre numunenin üzerinde beş kez yapılır. Beş deneylik serinin ortalama yüzdesi hesaplanır.
5. Sonuçlar
5.1. Yukarıdaki madde 4.4’e göre hesaplanan ortalama yüzde, % 70 veya daha fazla olmalıdır.
5.2. Beş deneylik bir seride, toplanan suyun en yüksek ve en düşük yüzdelerinin ortalama yüzdeden % 5’i aşan bir değerle sapması halinde beş deneylik seri tekrar edilir.
İkinci beş deneylik seride, toplanan suyun en yüksek ve en düşük yüzdelerinin tekrar ortalama yüzdeden % 5’i aşan bir değerle sapması ve daha düşük olan değerin madde 5.1’in şartlarını karşılamaması halinde tip onayı reddedilir.
5.3. Tertibatın düşey konumunun elde edilen sonuçları etkileyip etkilemediği deneye tabi tutularak tespit edilir. Böyle bir durum söz konusu ise, bu Kısmın madde 4.1 ila madde 4.4 arasında tarif edilen prosedür, toplanan suyun en yüksek ve düşük yüzdelerini veren konumlarda tekrarlanmalı, madde 5.2’nin şartları geçerli olmaya devam eder.
Daha sonra münferit sonuçların ortalaması alınarak, ortalama yüzde hesaplanmalıdır. Bu ortalama % 70 veya daha fazla olmalıdır.
2. EU 109/2011’in Kısım 3’üne göre Hava/su Ayırıcı Tipteki Paçalık Tertibatlarının Deneyi
1. Prensip
Bu deneyle, tozlaştırılmış hava/su püskürtücüsü vasıtasıyla üzerine püskürtülen suyu tutması amaçlanan gözenekli malzemenin etkinliğinin bulunması amaçlanmaktadır.
Deney için kullanılan ekipman, bir araca takılı olması halinde, lastikler tarafından püskürtülecek suyun hacmi ve hızı bakımından, malzemenin karşılaşacağı şartları temsil eder.
2. Ekipman
Deney düzeneğinin tarifi için Ek-6’daki, Şekil 9’a bakınız.
3. Deney Koşulları
3.1. Deneyler durgun hava ortamında, kapalı bir odada yapılır.
3.2. Ortam sıcaklığı ve deney parçalarının sıcaklığı 21 (± 3) °C olmalıdır.
3.3. De-iyonize su kullanılır.
3.4. Her deney için deney parçaları ıslatılarak hazırlanır.
4. Prosedür
4.1. 305 × 100 mm ebadındaki bir numune düşey olarak deney düzeneğine yerleştirilir, numune ile üst kavisli plaka arasında boşluk olmadığından ve tepsinin düzgün yerleştirildiğinden emin olunur. Püskürtücü tankı, 1 ± 0,005 litre su ile doldurulur ve diyagramda tarif edildiği şekilde yerleştirilir.
- Püskürtücü aşağıdaki şekilde ayarlanır:
Basınç (Püskürtücüde): 5 bar + %10 /– % 0,
Akış hızı: 1 litre/dakika ± 5 saniye,
Püskürtme: Dairesel, numuneye 200 ± 5 mm mesafeden çapı 50 ± 5 mm nozulun çapı 5 ± 0,1 mm.
4.3. Hiç su zerresi kalmayacak şekilde püskürtülür ve geçen zaman not edilir. 60 saniye numuneden suyun tepsiye akmasına izin verilir ve toplanan suyun hacmi ölçülür. Püskürtme tankında kalan suyun miktarı ölçülür. Toplanan suyun hacminin püskürtülen suyun hacmine oranı yüzde olarak hesaplanır.
4.4. Deney beş kez tekrarlanır ve toplanan miktarın ortalama yüzdesi hesaplanır. Her deneyden önce tepsi, püskürtme tankı ve ölçüm kaplarının kuru olduğu kontrol edilir.
5. Sonuçlar
5.1. Yukarıdaki madde 4.4’e göre hesaplanan ortalama yüzdesi, % 85 veya daha fazla olmalıdır.
5.2. Beş deneylik bir seride, toplanan suyun en yüksek ve en düşük yüzdelerinin ortalama yüzdeden % 5’i aşan bir değerle sapmaları halinde beş deneylik seri tekrar edilir. İkinci beş deneylik seride, toplanan suyun en yüksek ve en düşük yüzdelerinin tekrar ortalama yüzdeden % 5’i aşan bir değerle sapması ve daha düşük olan değerin madde 5.1’in şartlarını karşılamaması halinde tip onayı reddedilir.
5.3. Tertibatın düşey konumunun elde edilen sonuçları etkileyip etkilemediği deneye tabi tutulur. Böyle bir durum söz konusu ise, bu Kısmın madde 4.1 ila madde 4.4 arasında tarif edilen prosedür, toplanan suyun en yüksek ve düşük yüzdelerini veren konumlarda tekrarlanır. Madde 5.2’nin şartları geçerli olmaya devam edecektir.
Her deneyin sonucu açısından madde 5.1’in şartları geçerli olmaya devam edecektir.